Sosyal medyanın hayatımıza etkisinin en büyük sebeplerinden birisi haberi direkt olarak kaynağından almamız. Günlük olağan akışımıza ilgili içerikler mutlaka düşüyor. Günümüzde haber servislerinin tarafsız haber ilkesinden çok fazla kayması ve eskiden ayıplanan bir kesime yakın haber yapılması günümüzde normal hale getirildiği için medya yerini hızlı şekilde sosyal medya ya bıraktı. Hatta birçok haber servisinin de sosyal medya takibi yaparak birçok haberi yakaladığını biliyoruz. Tabi onlar o haberi yapana kadar bizler bir sonraki haberleri bile tüketmiş oluyoruz.
Hal böyleyken sosyal medya üzerinde ki haber yayılmasının kontrol edilmesi ve arada yalan yanlış verilen bilgilerinde elenmesi gerekiyor. Zira insanımızın ne kadar keskin zekası olsa da iç güdü olarak bir birimize inanma ihtiyacı duyarız.
Sosyal medya kullanılarak yanlış haberlerin servislerini gerçekleştiren birçok kanal bu işi usta şekilde yapıyor. Herkesin bildiği ve haberi olan 3 gerçek haberden sonra araya bir yalan haber sıkıştırıyor ki insanlar yalan haberi sorgulamasınlar. Hatta doğru bilgilerin arasına sıkıştırılmış birkaç yalan da bazen konunun tamamının doğru olduğuna inanmamıza yetebiliyor. Başarılı da oluyorlar.
Bu tip haberlerin önüne geçilmesi için Teyit.org kuruldu ve sosyal medya üzerinde çok konuşulan haberlerin doğrulunu araştırıp konuyla ilgili haber yapıyorlar. İşlevsellik olarak şuan da doğru bir yolda olduklarını gönül rahatlığı ile söyleyebilirim.
Amerika başkanlık seçimlerinde Donalt Trump ile Hillary Clinton arasında gerçekleşen yarışı bildiğiniz üzere Donalt Trump kazanmıştı ancak kendisinin kazanmasında Facebook üzerinde Hillary Clinton hakkında asılsız birçok haber yapılmış olmasının neden olduğu seçim sonrasında anlaşılmıştı. Facebook bu konuda bir açıklama yaparak olayın doğruluğunu da kabul etmiş ve bir önlem alacağını belirtmişti.
Fact-checker Geliyor
İşte bu önlem alma için ilk adımı attı. Facebook ‘Fact-checker’ uygulamasını hayata geçirmeye başladı. Facebook bu işlemi yürütmesi için 3 parti servislerden destek alacak ve haber içeriklerinin doğrulunu kontrol edecek. Facebook haber doğrulama işinde ki sorumluluğu üstüne almak istemediği için 3. taraflar ile anlaşma yoluna gidip işi onlara devretmeyi seçmiş.
Uygulama ilk olarak ABD, Almaya, Fransa ve Hollanda da 3 Ağustos’ta kullanılmaya başlandı. İşleyiş olarak içeriklerin Fact-checker tarafından gözden geçirildiğini ya da geçirilmediğini görebileceğiz. Yani içeriğin gözden geçirilmesi haberi doğrulayacak, geçirilmemesi ise henüz incelenmediğini belirtecek. Tabi gözden geçirilmeyen içeriklere ulaşım konusunda bir sorun olmayacak. Burada kullanıcı kendi seçim hakkını kullanmış oluyor.